Draumur gullgerðarmanna rættist þegar blý varð að gulli í LHC-hraðlinum
11. maí 2025
Draumur gullgerðarmanna rættist þegar blý varð að gulli í LHC-hraðlinum
NEWSWEEK Birt 9. maí 2025
Það uppfyllti draum gullgerðarmanna frá miðöldum þegar eðlisfræðingar urðu vitni að umbreytingu blýs í gull með kjarneðlisfræðitilraun í Large Hadron Collider (LHC), öflugasta öreindahraðli heims.
Í aldir hefur hugmyndin um að breyta blýi í gull – chrysopoeia – verið talin óraunhæf. Þrátt fyrir svipaða eðlisþyngd eru þessi efni efnfræðilega ólík og óbreytanleg hvort í annað samkvæmt nútímavísindum.
Þrátt fyrir það er samt mögulegt að búa til gull, þó aðeins sé í smásæju magni, í ALICE (A Large Ion Collider Experiment), einu fjögurra meginrannsóknartækja LHC, stóra sterkeindahraðalsins hjá CERN, evrópsku rannsóknarmiðstöðinni í kjarneðlisfræði.
ALICE-rannsóknin er tileinkuð þungfrumeindafræði og rannsakar efni við gífurlegan orkustyrk. Við árekstra blýkjarna í háorku í LHC tekst vísindamönnum að endurskapa quark–gluon plasma, sem er það ástands efnis sem var til aðeins í örfáa milljónustu hluta úr sekúndu eftir Miklahvell.
Gull myndast þó ekki við þessa beinu árekstra. Þess í stað á það sér stað við aðstæður sem er mun erfiðara að skilgreina, það er þegar blýkjarnar stefna næstum beint hvor á annan en fara hárfínt framhjá.
„Það er stórkostlegt að sjá að skynjarar okkar geta bæði unnið úr beinum árekstrum sem mynda þúsundir agna og jafnframt verið næmir á árekstra sem aðeins skapa fáar agnir í einu – sem gerir okkur kleift að rannsaka rafsegulknúna „kjarna-frumefnabreytingu“, segir Marco Van Leeuwen, talsmaður ALICE, í yfirlýsingu.
Göngin í LHC-hraðlinum
(Mynd frá GETTY IMAGES)
Í þessum „næstum því“ árekstrum myndast öflug rafsegulsvið í kringum hina hraðfara blýkjarna og mynda skammvinna ljóseindapúlsa.
Þegar þessar ljóseindir rekast á kjarna getur orðið til fyrirbæri sem kallast rafsegulrof, þar sem róteindir og nifteindir eru slegnar út úr kjarnanum.
Í sjaldgæfum tilfellum eru þrjár róteindir slegnar út úr blýkjarna – og eftir situr gull.
ALICE teymið notaði sérhæfðan búnað, svokallaða Zero Degree Calorimeters (ZDC), til að mæla þessi sjaldgæfu atvik.
Með því að greina fjölda róteinda og nifteinda sem losna við árekstra gátu vísindamenn greint á milli myndunar á öðrum þungum frumefnum eins og tallíum og kvikasilfri – og gulli.
Því miður lifa gullkjarnarnir ekki lengi. Þeir ferðast nærri ljóshraða og rekast á veggi hraðalsins eða íhluti hans og sundrast nánast samstundis í smærri eindir.
En tölurnar eru engu að síður áhrifamiklar: Í annarri lotu LHC (2015–2018) voru framleiddir um 86 milljarðar gullkjarna. Þriðja lotan hefur þegar nær tvöfaldað þá tölu.
Samt sem áður er heildarmassi gullsins hverfandi – trilljón sinnum minni en það sem þyrfti til að smíða t.d. giftingarhring.
Þótt þetta svipti suma voninni um gullgerðarlistina, opnar tilraunin nýja innsýn í myndun frumefna og hvernig rafsegulsvið geta haft áhrif á atómkjarna.
Einnig undirstrikar þetta ótrúlega næmi ALICE skynjarans, sem var ekki hannaður til að framleiða gull – heldur til að kanna fyrstu augnablik alheimsins.
Greinendur hjá JPMorgan telja að verð á gulli geti hækkað í allt að 6.000 bandaríkjadali á únsu fyrir árið 2029, úr um það bil 3.300 dölum í dag, ef aðeins 0,5% af bandarískum eignum sem erlendir fjárfestar halda á, verða flutt yfir í þennan verðmæta málm. Gullverð hefur verið á mikilli uppleið undanfarin ár og fékk enn frekari kraft eftir að Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, hóf viðskiptastríð sitt. Greinendur segja að ef erlendir fjárfestar færi sig örlítið frá bandarískum eignum, geti það ýtt undir áframhaldandi hækkun gullverðs. Í minnisblaði frá JPMorgan þann 07.05.25 er lýst sviðsmynd þar sem gullverð nær 6.000 dollurum á únsu fyrir árið 2029, sem væri 80% hækkun frá núverandi verði. Ef 0,5% af erlendum eignum á bandarískum fjármálamörkuðum yrðu færð yfir í gull myndi það, samkvæmt útreikningum JPMorgan, skila árlegri ávöxtun upp á 18% og að lokum leiða til verðsins 6.000 dali á únsu. Ástæðan er sú að framboð á gulli vex mjög hægt, þannig að jafnvel lítil aukning í eftirspurn getur valdið miklum verðhækkunum. „Þó þetta sé tilgáta sýnir þetta hvers vegna við erum áfram kerfisbundið bjartsýn á gull og teljum að verðið eigi enn eftir að hækka,“ skrifuðu greiningaraðilar. Gullverð hefur hækkað um meira en 20% á þessu ári og hefur tvöfaldast frá því fyrir þremur árum. Eftir að Rússland réðist inn í Úkraínu árið 2022 og fjármálaviðskiptabönn voru sett á Moskvu, sem leiddu til þess að dollara- og evrueignir landsins voru frystar, hófu seðlabankar víða um heim að kaupa gull í auknum mæli vegna ótta við að þeirra eigin gjaldeyrisforði gæti líka verið í hættu. Mikil verðbólga og hratt vaxandi halli á ríkissjóðum hafa einnig kynt undir hækkun gullverðs, auk þess sem forsetakjör Donalds Trump gaf þróuninni enn frekara skriðþunga. Eftir endurkomu hans í Hvíta húsið hefur hann hafið nýtt viðskiptastríð, sem hefur haft neikvæð áhrif á bandarískar eignir, auk þess sem hann hefur gagnrýnt seðlabankastjóra Bandaríkjanna, Jerome Powell. Að auki hefur Tstjórnin lagt fram tillögur um að önnur ríki taki á sig meiri byrðar vegna þess að þau njóti góðs af stöðu dollarans sem gjaldeyrisforða – og hefur það vakið athygli erlendra fjárfesta, að sögn JPMorgan. „Nýlegar hreyfingar á fjármálamörkuðum sýna að traust til bandarískra eigna er þegar farið að rofna, og Bandaríkin eru viðkvæm fyrir fjármagnsflótta,“ vara greiningaraðilar við. Útreikningar JPMorgan sýna að þessi 0,5% tilfærsla gæti fært alls 273,6 milljarða dollara yfir í gull á fjórum árum, sem samsvarar um 2.500 tonnum. Þó það virðist ekki mikið – aðeins 3% af heildargullforða heimsins – þá gæti ársfjórðungsleg aukning eftirspurnar haft stórkostleg áhrif á verðið. Þessi bjartsýna sviðsmynd er viðbót við þá háleitu spá sem fyrir var um verðþróun á gulli. Í síðasta mánuði spáði JPMorgan því að gull myndi ná 3.675 dollurum fyrir lok þessa árs, og fara yfir 4.000 dali á únsu á öðrum ársfjórðungi 2026 – sem er um 20% hækkun frá núverandi verði. Í apríl sl. uppfærði Goldman Sachs einnig spá sína um þróun gullverðs til loka þessa árs – úr 3.300 í 3.700 dali á únsu – og bætti við að gullverð myndi þá jafnvel hafa náð 4.500 dölum við ýktustu aðstæður.
Til að íhuga að fjárfesta í gulli.
Þessi stutti bæklingur telur upp 10 helstu ástæður þess afhverju fjárfestar um allan heim eru í auknu mæli að kaupa gull.
Vonandi finnur þú eina að fleiri ástæður til að íhuga að bóka fund með okkur.
Gullfjárfestar, spennið beltin! Bank of America hefur nýlega sent frá sér sprengjuspá: gullverð gæti farið upp í $3.500 á únsu. En hvað er það sem knýr þessar jákvæðu horfur áfram og ættir þú að vera að kaupa eðalmálminn í miklu magni? Þegar þetta er ritað 13.02.25 þá er gullverð í $2.935 á únsu og hefur því spáin frá Goldman Sachs sem Gullmarkaðurinn birti 20. október 2024 nú þegar ræst. Spár helstu spáaðila fyrir árið 2025 hafa nú þegar ræst, eða munu væntanlega rætast á næstu dögum eða vikum, en þeir aðilar spáðu því að gullverð á árinu 2025 yrði á bilinu $2.900 og $3.000 á únsu. Því má leiða líkur að því að þær spár hafi reynst of varkárar. Við skulum því kafa dýpra í þessa spá Bank of America. Sérfræðingar Bank of America benda á nokkur atriði sem gætu ýtt undir enn frekari verðhækkanir á gulli. Í fyrsta lagi gera þeir ráð fyrir aðhaldi í peningamálum sem gæti leitt til hærri vaxta og aukinna sveiflna á fjármálamarkaði. Gull, sem er öruggt skjól, hefur tilhneigingu til að skína á óvissutímum. Í öðru lagi gæti landfræðileg áhætta, eins og viðskiptastríð og pólitískur óstöðugleiki, einnig ýtt undir eftirspurn eftir gulli. Að lokum gætu áhyggjur af verðbólgu og gjaldeyrissveiflum ýtt fjárfestum í átt að hinum gyllta málmi. Hins vegar er spá Bank of America umtalsvert hærri en gullverðspár flestra annarra greiningaraðila. Frávik í þessum spám Bank of America, miðað við spár margra annarra sem spáðu $3.000 á únsu fyrir árið 2025, má rekja til mismunar á verðbólguvæntingum, vaxtaforsendum, geopólitísku áhættumati, gangverki framboðs og eftirspurnar og aðferðafræði við líkanagerð. Gullkaup seðlabanka hafa einnig átt stóran þátt í því að hækka verð á gulli. Árið 2024 keyptu seðlabankar alls 1.000 tonn af gulli þriðja árið í röð sem er nýtt met, með mikilli aukningu á kaupum á fjórða ársfjórðungi 2024 eða 333 tonn. Þessi aukna eftirspurn frá seðlabönkum, knúin áfram af efnahagslegri óvissu og geopólitískri spennu, hefur stuðlað að hækkun gullverðs. Líklegt er að þróun í gullkaupum seðlabanka haldi áfram í framtíðinni og styðji við hækkandi gullverð enn frekar. Þannig að, ættir þú að flýta þér að kaupa gull byggt á spá Bank of America? Þó að greining bankans sé sannfærandi er mikilvægt að muna að gullverð getur verið sveiflukennt og það er alltaf áhætta sem fylgir fjárfestingu. Það er mikilvægt að gera eigin rannsóknir og íhuga þitt áhættuþol og fjárfestingarmarkmið áður en þú tekur ákvarðanir. Að lokum má segja að spá Bank of America um $ 3.500 á únsu fyrir gull sé knúin áfram af vaxandi stefnuágreiningi milli þjóða, aðhaldi peningastefnunnar, landfræðilegri áhættu, verðbólguáhyggjum og gjaldeyrissveiflum. Gullkaup seðlabanka heimsins hafa einnig átt stóran þátt í því að hækka verð á gulli. Hins vegar er nauðsynlegt að íhuga áhættuna og gera eigin rannsóknir áður en þú fjárfestir í gulli, byggt á þessari spá. Eins og alltaf er lykillinn að farsælli fjárfestingu fjölbreytni og að vera vel upplýst um markaði.
Gull er komið á mikinn sprett, segir State Street eitt stærsta eignastýringarfyrirtæki heims. Gullverð hefur ekki aðeins hækkað í nýtt sögulegt hámark á fyrsta mánuði nýs árs, heldur laðar hinn dýrmæti málmur einnig að sér aukna athygli á hefðbundnum fjármálamörkuðum. Á miðvikudag sagði State Street Global Advisors (SSGA) að verðþróun gulls, sem er spáð að fari yfir 3.000 dali á únsu í náinni framtíð, verði einn af þremur stærstu óvæntu atburðunum fyrir fjárfesta á þessu ári.
Fjármálastofnanir og markaðsgreiningaraðilar eru að birta spár sínar fyrir árið 2025, þar sem gull fær mikla athygli. Spárnar mótast af ýmsum þáttum, þar sem ný stjórn í Bandaríkjunum gegnir að sjálfsögðu mikilvægu hlutverki. Hins vegar er mikilvægt að muna að þetta er aðeins einn hluti af púslinu sem hefur áhrif á alþjóðlegan málmmarkað. Það sem skiptir raunverulega máli er ekki hvað leiðtogar segja að þeir muni gera, heldur hvað þeir í raun gera, og hvernig markaðir bregðast við. Það er mikilvægt að hafa í huga að því meira sem ríkisstjórn berst gegn einhverju jafn grunnlægu og hlutverki dollarans, því viðkvæmari getur trú almennings orðið. Það er oft í slíkum átökum sem sprungur í stjórninni koma í ljós, og þegar stjórn tapast geta afleiðingarnar fyrir markaði verið gríðarlegar. Nýlegar spár um gullverð J.P. Morgan: Spáir að gullverð gæti náð $3.000 á únsu á árinu 2025, með meðaltali um 2.950 dali á únsu, drifið áfram af verðbólgu og efnahagslegri óvissu. Bank of America: Gerir ráð fyrir að gull fari yfir $3.000 á únsu vegna verðbólguþrýstings og efnahagslegs óstöðugleika. Capital Economics: Áætlar að gull muni hækka í um $2.750 á únsu, stutt af mikilli eftirspurn á óvissum markaði. Wells Fargo: Giskar á gullverð á bilinu $2.800–$2.900 á únsu, þar sem aukin eftirspurn eftir öruggum fjárfestingum styður við hækkun. UBS: Sér fyrir sér að gull hækki í $2.900 á únsu, þar sem stjórnmála- og efnahagslegar áskoranir eru lykiláhrifaþættir. Það virðist vera sterkur samhljómur um að verð á gulli verði á bilinu $2.900–$3.000 sem þýðir að sett verður nýtt verðmet á árinu 2025. Þættir sem hafa áhrif á gullverð á árinu 2025 Efnahagsstefna Bandaríkjanna: Stuðningur við innlenda iðnaðarframleiðslu og afnám reglugerða gæti styrkt dollarann en jafnframt aukið skuldir og verðbólguáhættu, sem ýtir undir hærra gullverð. Vöxtur ríkisskulda: Meðan bandarískar ríkisskuldir hafa aukist um meira en 500 prósent frá árinu 2000, heldur gull áfram að virka sem trygging, sem fylgir auknum skuldastigum. Verðbólguþrýstingur: Knúinn áfram af óstöðugri fjármálastefnu, hækkandi skuldum og auknum tollum, heldur verðbólgan áfram að auka eftirspurn eftir gulli sem tryggingu. Alþjóðlegur, pólitískur óstöðugleiki: Viðvarandi átök efla hlutverk gulls sem öruggrar hafnar, sem eykur eftirspurn á óvissutímum. Þetta spennuástand hefur aðeins aukist síðustu vikurnar og það eykur aðdráttarafl gulls enn frekar. Starfsemi seðlabanka: Aukin gullkaup nýmarkaðsríkja veita sterkan grunn fyrir verð. Á þessu ári hafa metkaup seðlabanka enn frekar styrkt hlutverk gulls í alþjóðlegu fjármálakerfi. Gengi gjaldmiðla: Sterkur dollar getur dregið úr vexti gulls á meðan veikur dollar ýtir venjulega verði þess upp. Stjórnvöld geta reynt að hafa stjórn á því en kraftar utan þeirra valdmarka vinna alltaf. Það er á þessum augnablikum stjórnleysis sem styrkur gulls kemur raunverulega í ljós.
NEW YORK (AP) 14.11.2024 Eftir mikinn hækkunarþrýsting á þessu ári hefur gullverð skyndilega misst sitt gullna yfirbragð eftir sigur Donald Trump í forsetakosningunum. „Gull heldur áfram að vera valinn öruggur fjárfestingarkostur fyrir bæði fjárfesta og seðlabanka,“ segja fjárfestingastjórar hjá Robeco, sem sjá um fjárfestingar fyrir stóra stofnanafjárfesta. Gull féll um meira en 4% fyrstu fjóra dagana eftir kjördag, á meðan bandaríski hlutabréfamarkaðurinn hækkaði um nærri 4%. Þetta gerist þrátt fyrir að fjárfestar búist við því að Hvíta húsið undir stjórn Trump lækki skatta og hækki tolla. Slík blanda gæti aukið skuldir og verðbólgu í Bandaríkjunum, sem hvort tveggja eru þættir sem geta stutt við gullverð. Mánudagskvöldið 11. nóvember stóð gullverð í $2.618 á únsu, sem er lækkun frá metverði upp á um $2.800 sem náðist seint í síðasta mánuði. Þetta þýðir einnig að gull hefur misst eitthvað af ljóma sínum sem ein besta fjárfesting ársins. Stærsti kauphallarsjóðurinn sem fylgist með gullverði hefur séð ávöxtun sína fyrir árið 2024 falla undir 27%, úr nærri 35% fyrir þremur vikum. Hvað er í gangi? Hluti af lækkuninni hefur fylgt styrkingu bandaríkjadollars gegn öðrum helstu gjaldmiðlum. Tollastefna og yfirvofandi viðskiptastríð af hendi Bandaríkjanna gætu lækkað verðgildi evru og annarra gjaldmiðla. Sterkur bandaríkjadalur gerir það dýrara fyrir kaupendur með aðra gjaldmiðla að kaupa gull. Trump velur lægri skatta og hærri tolla, sem neyðir Wall Street til að draga úr væntingum um vaxtalækkanir frá Seðlabankanum á næsta ári. Færri vaxtalækkanir þýða að ríkisskuldabréf munu skila meiri ávöxtun en áður var búist við og það gæti í kjölfarið haft neikvæð áhrif á verð á gulli. Gull, sem skilar eigendum sínum engum arði eða tekjum, getur virkað minna aðlaðandi fjárfesting þegar skuldabréf bjóða upp á hærri vexti. Gull hefur þó enn sitt orðspor sem örugg fjárfesting í óvissum aðstæðum. Hvort sem það er vegna stríða eða pólitískra átaka, leita fjárfestar oft í gull þegar þeir treysta ekki öðrum fjárfestingarkostum. Með stríð enn í gangi í Miðausturlöndum, Úkraínu og víðar, auk mikillar pólitískrar spennu, mun gull að öllum líkindum verða áfram stór hluti af eignasöfnum margra fjárfesta.
HÆKKUN Á GULLVERÐI HELDUR ÁFRAM OG ENGIN MERKI ERU UM ANNAÐ EN ÁFRAMHALDANDI HÆKKANIR – GULLVERÐ BRAUT 2.700 DOLLARA MÚRINN FÖSTUDAGINN 18. OKTÓBER 2024 Gull braut $2.700 múrinn í fyrsta skipti sl. föstudag og hélt áfram að hækka vegna væntinga um frekari slökun í peningastefnu og aukinnar eftirspurnar eftir „öruggu skjóli á víðsjárverðum tímum“ vegna óvissu um úrslit forsetakosninganna í Bandaríkjunum og átökin í Miðausturlöndum. Gull á staðgreiðslumarkaði hækkaði um 0,6% í 2.709,81 dollara á únsu klukkan 11:45 GMT, eftir að hafa náð nýju hámarki upp á 2.714,00 dollara í viðskiptum fyrr um daginn. Gull hefur hækkað um meira en 2% sl. viku. „Markaðir halda áfram að horfa til stjórnmálaástandsins og nýjustu atburðirnir í Miðausturlöndum magna enn óvissuna,“ sagði Rhona O'Connell, sérfræðingur hjá StoneX. Hezbollah-hryðjuverkahópurinn í Líbanon sagði á föstudaginn að hann væri að fara inn í nýjan og stigvaxandi áfanga í stríði sínu gegn Ísrael, á meðan Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra Ísraels, lofaði seint á fimmtudaginn að halda áfram stríðsrekstri í Líbanon og Gaza. Vaxandi spenna í alþjóðastjórnmálum fær fjárfesta til að leita öruggra eigna eins og gulls, þeir eru knúnir áfram af áhættufælni og áhyggjum af óstöðugleika á alþjóðlegum mörkuðum. „Það kemur ekki á óvart að gull hafi náð nýjum hæðum og því sálfræðilega mikilvæga 2.700 dollara marki á asískum mörkuðum, þar sem það virðist vera um spákaupmennsku að ræða frá því svæði,“ sagði Ross Norman, sjálfstæður sérfræðingur. „Gull nýtur góðs af mjög ákveðnum viðskiptum og er ekki aðeins að hunsa lykilþætti eins og minnkandi verðbólgu og ávöxtun ríkisskuldabréfa, heldur tekur það vart pásu til að endurskipuleggja sig – hvað þá taka hagnað.“ Gull hefur hækkað um meira en 31% á þessu ári, knúið áfram af væntingum um frekari slökun frá helstu seðlabönkum heimsins, þar á meðal bandaríska seðlabankanum, og geópólitískum ýfingum. „Tæknilega séð, ef gull heldur áfram að hækka, gæti það mætt mótstöðu í kringum 2.750 dollara á únsu, sem eru efri mörk hækkunarfasa sem við höfum séð síðan í lok júlí,“ sagði Frank Watson, markaðsfræðingur hjá Kinesis Money. Silfur á staðgreiðslumarkaði hækkaði um 1,2% í 32,08 dollara og stefndi í vikuhagnað. Hvítagull hækkaði um 1,5% í 1.007,25 dollara og palladín hækkaði um 1,5% í 1.057,82 dollara. LESA MEIRA Á ECONOMIC TIMES: HÉR
GOLDMAN SACHS HÆKKAR VERULEGA ÞRIGGJA VIKNA GAMLA SPÁ SÍNA UM VERÐ Á GULLI OG SPÁIR ÞVÍ AÐ GULLVERÐ VERÐI KOMIÐ UPP Í $2.900 Í ÁRSBYRJUN 2025 Helstu bankar heimsins hafa undanfarið verið að hækka spár sínar um þróun á gullverði, meðal þeirra er heimsins helsti fjárfestingabanki, Goldman Sachs. Það liðu aðeins um tvær vikur frá því Goldman Sachs spáði því að gullverð yrði $2.700/toz í lok árs 2024/byrjun árs 2025, þar til spá bankans var hækkuð í $2.900/toz. Goldman Sachs hækkaði mánudaginn 30.09.24 spá sína um gullverð í byrjun árs 2025 úr $2.700 á hverja troyesúnsu (toz) frá fyrri spá sinni sem birtist 12.09.24, upp í $2.900/toz og nefndi fyrir því tvær meginástæður. Í fyrsta lagi býst bankinn við hraðari lækkun skammtímavaxta í vestrænum löndum og í Kína og bæta við að gullmarkaðurinn „hefur ekki enn að fullu verðlagt þá vaxtahækkun sem mun styðja við vestrænar ETF sjóða fjárfestingar sem eru studdar af raunverulegu, snertanlegu gulli sem tekur venjulega lengri tíma.“ Í öðru lagi er gert ráð fyrir að áframhaldandi öflug kaup seðlabanka á mörkuðum í þróunarlöndum (EM) á OTC (“over the counter”) markaðnum í London haldi áfram að knýja áfram hækkun á gullverði sem hófst árið 2022. Stefnumótendur telja að „þessi kaup muni halda áfram að vera viðvarandi á háu stigi“. Þann 12.09.24 sendi Goldman Sachs frá sér eftirfarandi spá um gullverð: https://www.goldmansachs.com/insights/articles/gold-prices-forecast-to-climb-to-record-high Verð á gulli hefur rokið upp í nýjar hæðir á þessu ári og er talið að það haldi áfram að hækka fram á fyrri hluta ársins 2025, þar sem það fer í nýtt söguleg met, samkvæmt greiningu Goldman Sachs. Virði þessa verðmæta málms hefur aukist um meira en 20% á þessu ári og hefur náð hámarki yfir $2.500 á hverja troyesúnsu. Goldman Sachs spáir því að verðið muni ná $2.700 snemma á næsta ári, með stuðningi af vaxtalækkunum Seðlabanka Bandaríkjanna og gullkaupum seðlabanka á mörkuðum í þróunarlöndum. Málmurinn gæti fengið frekari hækkun ef Bandaríkin setja á nýjar fjárhagslegar refsiaðgerðir eða ef áhyggjur af skuldabyrði Bandaríkjanna aukast. Gull er í uppáhaldi hjá sérfræðingum okkar sem skammtímakaup (vara sem þeir búast mest við að hækki til skamms tíma) og það er einnig val þeirra sem vernd gegn pólitískum og fjárhagslegum áhættum. „Í þessu mýkra hagsveifluástandi stendur gull upp úr sem vara þar sem við höfum mesta trú á hækkun til skamms tíma,“ skrifa stefnumótendur Goldman Sachs, Samantha Dart og Lina Thomas. Þær benda á þrjá þætti sem gætu sérstaklega ýtt undir hækkun á gullverði: Kaup seðlabanka: Síðan Rússland réðst inn í Úkraínu árið 2022 hafa seðlabankar keypt gull á miklum hraða — um það bil þrefalt meira en áður. Goldman Sachs spáir því að þessi kaupáhugi haldi áfram í ljósi áhyggna af fjárhagslegum refsiaðgerðum Bandaríkjanna og vaxandi skuldabyrði bandaríska ríkisins. Vaxtalækkanir Bandaríska seðlabankans: Hærri vextir gera gull, sem ekki skilar ávöxtun, síður aðlaðandi fyrir fjárfesta. Vaxtalækkanir Seðlabanka Bandaríkjanna munu líklega laða vestræna fjárfesta aftur inn á gullmarkaðinn eftir að hafa verið að mestu fjarverandi á meðan gullverðið hækkaði hratt síðustu tvö ár. Möguleg pólitísk áföll: Gull er mikilvæg vernd í fjárfestingarsöfnum gegn þróun eins og tollaáföllum, áhættu tengdri veikingu sjálfstæðis seðlabankans og áhyggjum af skuldastöðu ríkisins. Rannsóknir okkar benda til um 15% hækkunar á gullverði ef fjárhagslegar refsiaðgerðir aukast eins og þær hafa gert síðan 2021, og svipaðar hækkanir ef áhyggjur af skuldum Bandaríkjanna valda því að álag á lánshæfisskiptasamninga ríkisins eykst um 1 staðalfrávik (13 punkta). Fjárfestar þurfa hugsanlega að vera varkárari þegar þeir fjárfesta í öðrum hrávörum, í ljósi veikinda í alþjóðahagkerfinu, samkvæmt greiningu Goldman Sachs. Sérfræðingar okkar benda á nokkrar áskoranir: Olía: Olíueftirspurn Kína hefur dregist saman, að hluta til vegna þess að fleiri skipta út eldsneytisnotkun, til dæmis fyrir rafmagnsbíla, og veikrar eftirspurnar eftir efnavörum. Framboð á olíu frá Bandaríkjunum fer einnig fram úr væntingum. Hópurinn lækkaði svið fyrir Brent-verð um $5 niður í $70–$85 á tunnu og meðalspá þeirra fyrir Brent-verð árið 2025 er nú $76 (á móti $82 áður). Iðnaðar- og byggingarmálmar: Framleiðsla á hreinsuðum kopar hefur verið mikil þó að neysla Kína á kopar virðist hafa minnkað í mars (miðað við sama tíma árið áður) og í byrjun sumars. Goldman Sachs spáir ekki að málmurinn, sem er notaður í allt frá húsbyggingum til rafeindatækni, nái $12.000/tonna markmiði sínu fyrr en eftir 2025. Bankinn hefur gert svipaðar og tengdar niðurfærslur á álspám. Jarðgas: Ný bylgja af fljótandi jarðgasi (LNG) á heimsvísu mun koma á markaðinn frá og með 2025 og vaxa verulega á seinni hluta áratugarins. „Við höfum lengi haldið því fram að lægra orkuverð sé framundan,“ skrifa stefnumótendur okkar. Hrávörur eiga ennþá skilið að vera hluti af fjárfestingasöfnum, þar sem þær veita vernd gegn framboðstruflunum, samkvæmt greiningu Goldman Sachs. Sumir iðnaðarmálmar gætu líka upplifað snöggar hækkanir, knúnar áfram af löngum framboðstímum og aukinni eftirspurn tengdri orkuöryggi og loftslagsmálum. Í heildina búast sérfræðingar okkar við 5% heildarávöxtun fyrir GSCI hrávöruvísitöluna árið 2025, sem er lægra en 12% ávöxtun sem þeir spá fyrir þetta ár. Þessi grein er eingöngu birt í fræðsluskyni. Upplýsingarnar í greininni fela ekki í sér neina ráðleggingu frá neinu fyrirtæki Goldman Sachs til viðtakandans, og Goldman Sachs veitir ekki fjárhagslega, efnahagslega, lagalega, fjárfestinga-, bókhalds- eða skattaráðgjöf í gegnum þessa grein eða til viðtakandans. Hvorki Goldman Sachs né neinar tengdar einingar gera neina yfirlýsingu eða ábyrgð, beint eða óbeint, um nákvæmni eða heilleika yfirlýsinga eða upplýsinga í þessari grein, og öll ábyrgð þar af leiðandi (þar með talin fyrir beint, óbeint eða afleitt tap eða tjón) er beinlínis útilokuð.
Mikið blek hefur verið hellt niður varðandi yfirvofandi stýrivaxtalækkun Seðlabanka Bandaríkjanna.
Það eru nokkrar ástæður fyrir því að þú gætir viljað íhuga að fjárfesta í gulli núna, þar á meðal: Það dreifir eignasafninu þínu til að draga úr áhættu Að setja öll eggin þín í eina körfu – að minnsta kosti fjárfestingarlega séð – er alltaf áhættusamt. Til dæmis ef þú ert mikið að fjárfesta á hlutabréfamarkaði og hlutabréfamarkaður hrynur, þá lækkar heildarauður þinn líka. Ef þú ert mikið fyrir fasteignir þá gerist það sama. Auðvitað er fasteignin til staðar og góðar líkur á að hægt sé að leigja hana út. Að auki fylgir hruni á fjármálamörkuðum gjarnan vaxtalækkun þannig að fasteignir, svo lengi sem hægt er að borga af lánum, er venjulega ekki slæmur fjárfestingarkostur. Með því að setja gull í eignasafnið þitt – eign sem er venjulega í öfugu sambandi við flestar aðrar tegundir fjárfestinga – getur þú vegið upp á móti hluta af þeirri áhættu og verndað fjármuni þína betur. „Langtímafylgni gulls við aðrar áhættusamar eignir er lægri en flestra annarra eigna, sem gerir það eftirsóknarvert til að auka fjölbreytni eignasafna,“ segir Rohan Reddy, forstöðumaður rannsókna hjá Global X ETFs. „Það hefur sannað sig aftur og aftur til að draga úr heildaráhættu.“ Á tímabilinu frá 21. september 1976 til 6. mars 1978 féll bandaríska hlutabréfavísitalan S&P 500 um meira en 19%. Gullverð hækkaði um næstum 54%, samkvæmt GoldSilver. Svipuð þróun átti sér stað í samdrættinum 2007–2009. Á þeim tíma lækkaði S&P 500 um tæp 57% en gull hækkaði um 25%. S&P 500 vísitalan er stærsta hlutabréfavísitala heims og er dagleg velta að meðaltali um 250 milljarðar dollara. Dagleg meðalvelta á gullmörkuðum er um 160 milljarðar dollara. Gull er öruggt skjól til að verjast óvissu á markaði Heimspólitísk átök leiða til óstöðugleika og þegar það gerist hafa fjárfestar og neytendur tilhneigingu til að leita skjóls – einhvers staðar þurfa peningar þeirra að vera verndaðir og halda gildi sínu þrátt fyrir það sem gæti gerst pólitískt. Gull býður upp á þetta örugga skjól. Gullverð hefur hækkað á síðustu 12 mánuðum um 35% og ekkert lát virðist vera á hækkunum enda virðist ástandið í heiminum ekki vera að lagast; styrjaldir, verðbólga, háir vextir, gengdarlaus seðlaprentun til að halda efnahagslífi gangandi og mikil óvissa á fjármálamörkuðum. Bandaríkjadollar er smátt og smátt að missa stöðu sína sem heimsgjaldmiðill sem meðal annars birtist í því að nú er olía keypt og seld í öðrum gjaldmiðlum o.s.frv. Rétt er að huga að því að stærstu kaupendur á gulli hafa verið seðlabankar heimsins, það má lesa meira um það hér: https://www.gullmarkadurinn.is/af-hverju-eiga-selabankar-gull-i-gjaldeyrisforum-sinum „Það er aukinn landfræðilegur óstöðugleiki vegna átaka Ísraela og Palestínumanna í Miðausturlöndum, sem heldur áfram án skýrrar lausnar til skemmri eða lengri tíma litið,“ segir Alex Ebkarian, annar stofnandi Allegiance Gold. „Vegna þessa landfræðilega óstöðugleika – sem og annarra mála sem halda áfram um allan heim, Úkraínustríðið, viðskiptaspenna Bandaríkjanna og Kína, o.s.frv. – munu fjárfestar halda áfram að snúa sér að öruggum eignum eins og gulli.“ Gull býður upp á varnir gegn áframhaldandi verðbólgu Gull er líka vel þekkt sem snjöll vörn gegn verðbólgu, sem gerir þér kleift að varðveita auð – jafnvel á meðan pappírsgjaldeyrir missir kaupmátt sinn. Það er vegna þess að það er af skornum skammti; þú getur ekki búið til meira, svo það er ekki hægt að fella það með offramboði, eins og er að gerast með Bandaríkjadollar. Eins og Reddy orðar það: „Gull hefur á afrekaskránni að halda verðgildi sínu, þjóna sem öruggt skjól og hugsanleg vörn gegn verðbólgu á tímum efnahagslegs óstöðugleika.“ Gull verndar peningana þína ef niðursveifla verður Þú getur líka fjárfest í gulli sem vörn gegn hugsanlegum samdrætti. „Það er ástæða fyrir því að seðlabankar nota gull til að verja auð síns eigin lands og milljarðamæringar nota gull til að verja milljarða sína,“ segir Collin Plume, forstjóri Noble Gold Investments. „Ef einhverjir kunna á peninga, þá eru það þeir.“ „Ef það er einhvers konar fjármálakreppa geta gulleignir hjálpað þar líka,“ segir Plume. „Gull hefur söguna með sér,“ segir hann. „Að meðaltali göngum við í gegnum fjármálakreppu á 5,5 ára fresti. Í hverju þessara efnahagshruna hækkar gull annað hvort í sjálfu hruninu eða strax í kjölfarið. Engin önnur eign hefur gert það." Gulli er ávallt hægt að breyta í lausafé Að lokum, gull er fjárfesting sem ávallt er hægt að breyta í lausafé. Það er alltaf eftirsótt og þú getur keypt eða selt það hvenær sem þú þarft. Þetta getur verið gagnlegt ef þú lendir í óvæntum útgjöldum, missir vinnuna eða lendir á öðrum erfiðum tímum. Það getur líka reynst gott fjárhagslegt öryggisnet á óvissum efnahagstímum. Hvað áttu að eiga mikið af gulli í dreifðu eignasafni? Samkvæmt rannsóknum Alþjóða Gullráðsins og stærstu eignastýringarfyrirtækja heims, til að mynda bandaríska eignastýringarfyrirtækinu State Street , þá er talið að það sé góð regla að 10% af dreifðum, hreinum eignum fólks sé í gulli . Eignir eru fasteign, hlutabréf, skuldabréf og oft er stærsta eignin réttindi og séreign í lífeyrissjóðum sem fjárfesta jafnframt að mestu í hlutabréfum og skuldabréfum. Íslendingar eiga nánast ekkert gull utan Seðlabanka Íslands sem á 1,98 tonn af gulli, því er 10% af hreinum eignum í gulli langtímamarkmið. Gulleign Íslendinga er að mestu í formi skartgripa. Gullmarkaðurinn býður upp á nokkrar leiðir í reglubundnum gullkaupum og einstökum stærri kaupum. *Ofangreindur texti er unnin upp úr fréttum á CBS fréttastöðinni og fleiri miðlum.
